Ronde Tafel Sessie – Logistiek

Meer dan alleen de last mile

De last mile is voor velen misschien wel het meest tastbare in de logistiek rond e-commerce, maar in de keten daarachter gebeurt natuurlijk nog veel meer. In deze Ronde Tafel Sessie bespreken we samen met een aantal expert juist die andere stappen in de supply chain. Waar zijn nog optimalisaties te behalen in het logistieke proces? Onderwerpen als automatisering, digitalisering en robotisering komen veelvuldig aan bod. En wist je bijvoorbeeld dat er zelfs mooie besparingen te behalen zijn in de manier waarop codes van besturingssystemen worden geprogrammeerd? Dat, en nog veel meer interessante weetjes op de volgende pagina’s.

In hoeverre is het logistieke proces in het warehouse al gedigitaliseerd? “Digitalisering speelt op alle fronten,” zegt Joost Eras van Grensloos. “De webshop staat in feite aan de basis en functioneert volledig digitaal. Nu zie je dat digitalisering verder doorgetrokken wordt naar de processen erachter.” Bert van Willigen van Beumer Group kan dat bevestigen en zegt: “De frontend is inderdaad al verregaand gedigitaliseerd, maar kijk je naar het logistieke proces in het fysieke gebouw met alle equipement en aansturing, daar staan we eigenlijk nog maar aan het begin. Er wordt vooral heel veel data verzameld, maar daar blijft het veelal bij. Tot inzichten komen is een ander verhaal. Organisaties weten allemaal wel wat ze willen, namelijk voorspellen wanneer pakjes retour komen, wanneer preventief onderhoud aan equipement gepland moet worden, enz. Maar om deze inzichten uit al die verzamelde (big) data te halen, daar zitten nog wel vier of vijf stappen tussen.” Herkenbaar, zegt Christiaan van den Bos van Centric. “Ontzettend veel organisaties zijn de laatste jaren bezig geweest met het digitaliseren, zoals het implementeren van een WMS, een ERP, een WCS, mechanisatie, enz. Maar daarbij ligt vrijwel altijd de focus op het optimaliseren van één oplossing in een warehouse. Data tussen systemen wordt nauwelijks gedeeld. Zo kun je alles geoptimaliseerd hebben binnen een WMS, maar de chauffeur die de pakjes komt halen of brengen, loopt alsnog met een stapel papier rond. Ook dat soort informatie dient in de toekomst veel meer met elkaar online gedeeld te worden om het in andere stappen van het logistieke proces mee te kunnen nemen. Alle partijen in de keten moeten met elkaar samenwerken en bereid zijn om data te delen.”

Niveaus van volwassenheid

Het logistieke proces in het warehouse staat dus nog aan het begin van het digitale tijdperk, sommige uitzonderingen daargelaten. Volgens Jan Hulsmann van Valor Material Handling moeten we het in perspectief plaatsen en de mate van digitalisering in niveaus inschalen. “Het onderste niveau is het machine equipement niveau, daarboven staat het warehouse management niveau, en daarboven het integrale model met volledige regie over de supply chain. Dat laatste is natuurlijk de heilige graal. Als je ziet hoeveel verspild wordt aan retouren, dat is enorm. Zeker in fashion, waar 50% of soms zelfs meer retour komt. Als je dat kunt voorspellen, dus veel eerder weet wat er retour komt en kunt hergebruiken, dan hoef je ook minder in te kopen. Dat kun je digitaal perfect managen, maar kost tijd en vergt de nodige inspanning.” Roland van Bussel van Moonen Packaging: “Het begint ook bij je eigen processen goed kennen. Er zijn verschillende stappen in digitalisering te maken, verschillende niveaus zo je wilt. Alles in één keer wordt vaak lastig. In hoeverre je kunt digitaliseren in de logistiek heeft vaak ook te maken met het type bedrijf en de strategie.” Christiaan van den Bos ziet digitalisering als een soort volwassenheidsmodel. De een is verder dan de ander. Iedere organisatie zal voor zichzelf moeten bepalen wat de volgende stap gaat zijn in de mate van digitalisering. Voor de een kan dat een integraal en volledig gemechaniseerd warehouse zijn, voor de ander misschien mechanisatie in de bestaande organisatie.” Roland van Bussel adviseer: “Veel investeren is mooi, maar zorg in ieder geval dat je de basics goed op orde hebt.”

Vlnr.: Roland van Bussel, Moonen Packaging; Bert van Willigen, Beumer Group

Automatisering versus digitalisering

Jan Hulsmann stipt voor de duidelijkheid de verschillen tussen automatisering en digitalisering even aan. “Het zijn twee wezenlijk verschillende elementen. Het plaatsen van een simpele rollenbaan is al een vorm van automatisering, want medewerkers in het warehouse hoeven minder te lopen. Daar is vervolgens ook geen digitalisering voor nodig. Met andere woorden, automatisering is geld besparen op lopen, op zoeken, op handelen. Daar kun je heel veel flexibiliteit in creëren, maar het helpt ook organiseren. Onder digitalisering verstaan we eigenlijk ‘hoe krijg je alle informatiestromen over al die systemen in een warehouse nuttig tot productiviteit’.” Christiaan van den Bos vult aan: “Digitalisering gaat nog veel verder, het heeft ook te maken met informatie-uitwisseling van leveranciers, weten wat er binnenkomt, vervoerders, enz. Kortom, digitalisering heeft impact op de hele logistieke keten.” Bert van Willigen: “Eén van de zaken die digitalisering mogelijk maakt is om nieuwe technieken (shuttle systemen, kranen, enz. ofwel een volledig geautomatiseerd warehouse) flexibel te gebruiken.”

Nieuwe technieken

Over nieuwe technieken gesproken, Hayko Yuksel van HaydiGo vraagt zich af in hoeverre nieuwe technieken al worden geïmplementeerd in een warehouse. Christiaan van den Bos: “Als het gaat om de adoptie van nieuwe technieken, zien we dat startups over het algemeen veel meer in staat zijn om kort op de bal te spelen. Grote organisaties maak je niet blij met het lanceren van een nieuwe release of een nieuwe techniek elke week. Het is dus ook hier afhankelijk van het type bedrijf, de volumes en de strategie.” Bert van Willigen: “Equipement in een warehouse spuugt ontzettend veel data uit dat door fabrikanten wordt gelogd en al dan niet via de cloud beschikbaar wordt gesteld. State-of-the-art applicaties maken het mogelijk om hier allerlei inzichten uit te verkrijgen, dus in die zin wordt het wel omarmd.” Christiaan van den Bos herkent dit en zegt: “De kern van de software, daar waar alle logica in geborgen zit en waar de data verzameld wordt, moet niet veel aan verandering onderhevig zijn. Maar de laag daaromheen, de manier waarop inzicht wordt verkregen, kan wel mee evolueren met de nieuwste technieken. Alle bewegingen in een warehouse, de factor tijd in relatie tot de orderverloop, de vraag of artikelen wel op de juiste plek liggen, dat zijn bij uitstek thema’s die met nieuwe technieken (BI-tools en datascience applicaties) geanalyseerd kunnen worden. En die zitten de kern niet in de weg. Overigens is de initiële uitvraag niet om nieuwe technieken te implementeren, maar juist om flexibiliteit te creëren en behouden.”

Cloud

In heel de discussie over digitalisering is er volgens Bert van Willigen nog een heikel punt bij organisaties: wel of niet in de cloud. “De discussie is de afgelopen periode alleen maar verscherpt en bijna een religie geworden. De één wil het liefst alles naar de cloud brengen, de ander juiste helemaal niet en heeft meer vertrouwen in een ‘blok ijzer’ op eigen bodem.” Jan Hulsmann antwoordt: “Vergis je niet, veel grote retailers zijn ontzettend benauwd dat iemand hun data kan hacken en zien wat bijvoorbeeld de material flows zijn. Het is zeer waardevolle marketinginformatie en voor sommigen een motivatie om alle data in eigen huis te houden in plaats van naar de cloud te brengen.” Er is hier overigens ook geen goed of fout in, zegt Bert van Willegen. “Bedenk wel dat een cloudomgeving vaak vele malen beter beveiligd is dan wat er in een warehouse aan beveiliging is. Daar geldt nog steeds vaak de filosofie – gek genoeg – van de voordeur is op slot, dus we zijn veilig. Belangrijk is dat je als organisatie comfortabel voelt bij de keuze cloud of eigen servers.” Joost Eras benadrukt nog maar eens dat het algemeen bewezen is dat de cloud vele malen veiliger is en vele malen beter bestendig is tegen alle mogelijke ellende. Christiaan van den Bos merkt toch ook wel een tegengeluid. “Bij eventuele problemen kun je niet meer bij de IT-afdeling aankloppen om het op te lossen. In de cloud zijn er vaste protocollen wat als omslachtig kan worden ervaren.”

Vlnr.: Hayko Yuksel, HaydiGo; Christiaan van den Bos, Accountmanager Centric Supply Chain Solutions

Duurzaamheid

Het topic duurzaamheid speelt meer en meer in de logistieke sector. Jan Hulsmann: “Primair is de hele supply chain door de opkomst van e-commerce natuurlijk hartstikke de verkeerde kant op gegaan qua duurzaamheid. Iedere order stuur je immers individueel in een aparte verpakking en in een apart busje door de straten heen naar de consument. We verbruiken dus veel meer verpakkingsmateriaal dan voorheen, er zijn veel meer handelingen nodig om een order bij de klant te krijgen, om nog maar te zwijgen over het extra transport, de CO2-uitstoot en de retouren.” Volgens Roland van Bussel is het daarom cruciaal om processen op elkaar af te stemmen. “Met data van vervoerders kan je bijvoorbeeld lean & green-modellen opzetten en optimalisaties in de last mile behalen, misschien wel vervoerder X alleen in die regio te laten rijden en vervoerder Y in weer een andere regio. Duurzaamheid en logistiek gaan hand in hand. Hoe meer processen op elkaar worden afgestemd, hoe duurzamer de supply chain wordt.” Bert van Willigen: “Busjes van vervoerders vertrekken altijd helemaal vol. Maar halverwege de dag rijden er busjes van verschillende vervoerders nog maar voor een derde gevuld door wijken. Ergens zit er een kantelpunt waarbij je geen drie vervoerders meer nodig hebt. Het vraagt om consolidatie.” Joost Eras: “Een mooi voorbeeld daarvan is de trend van kleinere distributiecentra rondom grotere steden, van waaruit alleen de binnenstad met uitsluitend elektrisch vervoer wordt bevoorraad. Er zit misschien wel een vertragende factor in, maar dan praat je wel over duurzaamheid.” 

Verbod op pneumatiek

De toenemende elektrificatie in de last mile is misschien nog het meest tastbaar, maar er zijn achter de schermen en in het warehouse nog veel meer mogelijkheden om de supply chain te verduurzamen. Jan Hulsmann: “Qua techniek zijn er volop mogelijkheden om energie te besparen in een warehouse. Zo pleit ik voor een verbod op pneumatiek in een warehouse. Lucht is een hele vervuilende energievorm. Je gaat immers via een compressor elektriciteit omzetten in lucht, dat heel erg comprimeren en door een enorm leidingstelsel sturen om er vervolgens op de verschillende eindstations weer een beweging van te maken. Met elektrische apparatuur of cilinders bereik je hetzelfde resultaat. Ze zijn initieel misschien iets duurder, maar je hoeft de pneumatische infrastructuur niet aan te leggen en hebt geen last van alle luchtverliezen. Ik vind dat hier een taak is weggelegd voor de overheid, net zoals dat gebeurt bij het stimuleren van elektrisch vervoer. Nutteloos gebruik moet je de nek omdraaien, daar is nog te weinig aandacht voor.” Christiaan van den Bos: “Dat geldt ook voor energie-efficiënt programmeren. Er kan een enorm verschil zitten tussen hoe programmeurs hun codes schrijven om tot dezelfde data te komen. De ene code kan veel meer energie en servercapaciteit verlangen dan de andere code. Naast alle initiatieven in de last mile valt op dit vlak ook zeker nog wat te winnen. Dat zal je per proces moeten overzien.”

Wikken en wegen

Slim verpakken is ook zo’n thema dat steeds meer aandacht krijgt, vervolgt Jan Hulsmann. “Door alle lucht eruit te halen, kun je zo maar twee keer zoveel pakjes vervoeren in een voertuig.” En toch zijn er nog steeds vervoerders die alles in rolcontainers vervoeren, weet Bert van Willigen. “Niet bepaald efficiënt qua vulgraad van een voertuig, maar dat is inherent aan het proces erachter. Het is altijd wikken en wegen om te bepalen wanneer een maatregel loont. Hetzelfde geldt voor same day delivery. Ook niet bepaald duurzaam, maar we creëren het wel allemaal met elkaar en het is ook mogelijk in een land als Nederland waar we allemaal dicht op elkaar wonen.” Christiaan van den Bos: “Andersom geldt ook: nog niet bij iedere webshop kan je aangeven dat je een pakketje bijvoorbeeld niet de volgende dag al hoeft te ontvangen. Dat kan perfect met digitalisering worden opgevangen, maar er wordt nog te weinig gebruik van gemaakt.” Joost Eras: “Misschien moeten we de consument heropvoeden, zodat hij meer gaat denken in duurzaamheid.” Hayko Yuksel: “Dat wordt een moeilijk verhaal. De consument is immers verwend. Minder is vaak geen optie. Retailers zijn bovendien bang om marktaandeel te verliezen.” Bert van Willigen: “De vraag is ook of het nodig is om de consument opnieuw op te voeden als er met technologie nog een flinke slag gemaakt kan worden.”

Verpakken

Waar soms ook nog een slag gemaakt kan worden, is in verpakken. “Al zijn e-commerce bedrijven toch echt wel bezig met efficiënter verpakken en investeren ook veel in machines. Eindeloos karton is niet meer weg te denken,” weet Roland van Bussel. “Een groot contrast met bijvoorbeeld de industrie. Als je ziet hoeveel verpakkingen daar onnodig gebruikt worden, dat is echt ongelooflijk. Wie het enigszins professioneel aanpakt in e-commerce, verstuurt zijn producten in nauw omsluitende dozen met zo min mogelijk opvulmateriaal. Het aantal opvulchips dat anno 2020 wordt gebruikt ten opzichte van een jaar of vier geleden is gigantisch veel minder. De volgende stap is de verpakking intelligenter maken met rfid-tags. Ook biobased verpakkingen winnen aan populariteit, met name in de foodsector.” Volgens Bert van Willigen mag er in de wereld van verpakken best wat meer aandacht zijn voor ketenoptimalisatie. Hij doelt op de verpakking zo ontwikkelen dat de factor arbeid gereduceerd kan worden om de bestelling kosteneffectief bij de consument te krijgen. “Een volledig geautomatiseerd warehouse is het toekomstbeeld, maar een bakje aardbeien bijvoorbeeld leent zich nog altijd niet voor automatische verwerking.” Roland van Bussel ziet het ook nog niet als een hot topic. “Er wordt nog weinig over gesproken. Voor nu is het vooral een thema om zo min mogelijk lucht te versturen. Zeker voor fabrikanten is verpakken nog altijd bijzaak en valt er nog veel te halen.”

Alternatieven

Christiaan van den Bos kan zich wel vinden in de opmerking van Bert over ketenoptimalisatie in het verpakken, en zegt: “Vanuit het WMS kan er veel meer informatie worden gedeeld over hoe je het best een pallet of rolcontainer kunt opbouwen. Wat zet je waar, hoe houd je in het proces rekening met koel- of versartikelen en voorkom je dat het kratje bier bovenop de doos met aardbeien terechtkomt.” Roland van Bussel vult aan: “Ook het hergebruik van verpakkingen komt nog te weinig aan bod. Heel veel dozen zijn op zich prima te hergebruiken.” Jan Hulsmann plaatst een kanttekening: “Als je de recyclingcyclus van papier bekijkt en eraan gaat rekenen, dan schrik je je kapot. Karton kost enorm veel energie om te produceren en te recyclen. Plastic is in theorie eigenlijk een veel beter alternatief en kost veel minder energie om te produceren en te recyclen, maar we moeten het alleen niet met z’n allen in de oceaan gooien. Het is inderdaad belangrijk om verpakkingen integraal te bekijken. Heb het lef om bij de eerste verpakking iets meer te investeren om in de stappen daarna optimalisaties te behalen. Daar zit een enorme winst. Bedenk dat een combinatie van materialen in één verpakking een verschrikking is voor de afvoer en recycling.” Roland van Bussel: “Gerecycled plastic is functioneel prima, maar wordt niet gebruikt omdat het een viezige uitstraling heeft. Het is niet meer transparant.” Bert van Willigen: “Misschien moeten we de consument ook daarin voorlichten en bewust van maken.”

Vlnr.: Joost Eras, Grensloos; Jan Hulsmann, Valor Material Handling

Robotisering

We hebben het al even gehad over robotisering en automatisering, maar in hoeverre is wordt het nu al omarmd in een warehouse? “Meer en meer,” stelt Bert van Willigen. “In Nederland is stijgen de arbeidskosten schrikbarend en is de capaciteit schaars. De vraag is niet óf warehouses moeten automatiseren, maar wanneer het gaat gebeuren? Het momentum is gepakt en dat stop je niet meer.” Christiaan van den Bos: “Het heeft ook te maken met een stukje volwassenheid. Bedrijven met investeringskracht lopen voorop. Anderzijds wordt de techniek steeds goedkoper en wordt het ook voor kleinere organisaties steeds interessanter. Het roept bovendien weer nieuwe vragen op, zoals wat is de goede verhouding tussen mens en robot, enz.” Bert van Willigen: “Ook de verpakkingsindustrie heeft hierin een belangrijke rol en zal mee moeten denken. Doel is om uiteindelijk producten volledig geautomatiseerd in een voertuig te laden zonder het label of zelfs de verpakking zelf er vanaf te zuigen. Voorbeelden genoeg nog van bedrijven die vanwege hun verpakkingen niet kunnen voorsorteren op robotisering en automatisering.” Roland van Bussel kan dat bevestigen en zegt: “Er zijn inderdaad genoeg bedrijven die worstelen met hun verpakkingen. Ikea is daar een goed voorbeeld van. De verpakkingen zijn niet gemaakt voor e-commerce. Ook dat vraagt weer om ketenoptimalisatie.”

Robot as a service

Volgens Joost Eras groeien bedrijven die bezig zijn met de ontwikkeling van robotica als kool. “Logisch ook,” zegt hij. “Robots zijn in feite medewerkers die non-stop de business voor je kunnen runnen en bovenal niet ziek worden. Anderzijds, zoals al werd aangegeven, arbeidskrachten zijn schaars. En het zal alleen maar moeilijker worden om personeel te vinden. Jan Hulsmann: “Het is onvermijdelijk om robotica op termijn tegen te houden. En dat hoeft ook niet. Er gaat zoveel gebeuren, maar van een heilige graal is nog geen sprake. Er zijn wel twintig verschillende ideeën en methodes om tot een oplossing te komen. Al is op dit moment nog geen enkele robot in staat onze hand- en oogcoördinatie te simuleren. Achtereenvolgens een bril, een pen en een glas oppakken is een uitdaging. Aan de andere kant, we kunnen ons nu nog niet voorstellen waar we misschien over vijftien jaar zullen staan. De ontwikkelingen gaan zo snel.” Christiaan van den Bos: “Vandaag worstelen nog veel bedrijven met de flexibiliteit. Voor sommige producten is een gemechaniseerd warehouse enorm efficiënt, voor andere producten weer niet. Er is nog geen uniform antwoord mogelijk.” Bert van Willigen adviseert: “Blijf nadenken en blijf rekenen, maar kijk wel vooruit.” Roland van Bussel ziet wel mogelijkheden voor concepten, zoals een ‘robot as a service’ in warehouses, net zoals veel diensten voortaan in abonnementsvorm beschikbaar zijn. Je lift dan feitelijk altijd mee op de nieuwste technologie zonder enorme initiële investering te hoeven doen.” 

Onwetendheid

Een toekomstbestendig warehouse vraagt in ieder geval een optimale connectie tussen alle systemen en apparatuur intern én extern, resumeert Christiaan van den Bos. “Hier valt nog veel winst te behalen, zeker als het gaat om het delen van informatie en op basis daarvan acteren.” Joost Eras: “Normalisatie en ketenintegratie in de logistieke wereld zou wel welkom zijn, waarbij je systemen eenvoudig achter elkaar kunt koppelen.” Jan Hulsmann: “Je staat er versteld van hoeveel er nog altijd manueel wordt uitgevoerd in een warehouse. Een simpele rollenbaan is vaak al binnen enkele maanden terug verdiend. Er ligt onwijs veel potentieel. Op alle vlakken is er veel winst te behalen.” Christiaan van den Bos: “Discussies over mechanisatie lopen heel vaak spaak op de mate van volwassenheid van bedrijven. Maar iedereen kan stappen maken, zowel grote als kleine spelers.” Dat kan Jan Hulsmann bevestigen: “Ook aan de onderkant van het segment is veel mogelijk. Het gebeurt ook wel, maar er zijn alleen nog hele massa’s die denken, het kan niet uit. Maar juist die spelers zien zichzelf over een paar jaar aan alle kanten voorbij gelopen worden.” Dat heeft ook te maken met een stukje onwetendheid, meent Bert van Willigen. “We moeten niet alleen aan symptoombestrijding doen, maar ook kennis delen.” Christiaan van den Bos: “De meest succesvolle projecten, zijn projecten waar men elkaar iets gunt en waar goed wordt samenwerkt.” Bert van Willigen tot besluit: “Automatiseren begint eigenlijk al bij de frontend van de webshop: wat kan de klant bestellen en hoe gaat bestelling eruit zien? In feite bepaalt de consument de lay-out van het warehouse, hoe het gemanaged moet worden en hoe het gemechaniseerd moet worden.”

Geef als eerste een reactie

Geef een reactie

Uw e-mailadres wordt niet gepubliceerd.


*